"Skoro nie można się cofnąć, trzeba znaleźć najlepszy sposób, by pójść naprzód."

"W życiu bowiem istnieją rzeczy, o które warto walczyć do samego końca"- P.C.

wtorek, 26 maja 2015

Biadoliny w XV wieku

    Biadoliny w XV wieku dzieliły się na pięć części, które kolejno nazywano:
  1. Biadolinami Dużymi, 
  2. Biadolinami Biskupimi, 
  3. Biadolinami Kapitularnymi, 
  4. Biadolinkami, (część wsi zakupiona przez Jana Rokosza z Koszyc, który zorganizował ją w osobną wieś) 
  5. Biadolinami Małymi - Biadoliny Rokosie (nazwane tak, ponieważ mieszkali tam ludzie niezgodni, którzy często się ze sobą kłócili). 
  Pisane dzieje wsi zaczynają się już w 1415r., czyli równo 600 lat temu kiedy to pierwszy raz pojawia się o nich wzmianka zapisana przez Sołtysa Stanisława. Początkowo wieś stanowiła własność rycerską. 
  Cały XVw., to czas kiedy Biadoliny non stop zmieniały swoich właścicieli. Prezentuje się to następująco w źródłach:
  • 1420r.- Biadoliny zostały własnością Wojciecha z Łąki, który nabył je od Jana Dynkwarta. 
  • 1430r.- krewi Jana Dynkwarta - Ota z Bogumiłowic i Jan z Bogumiłowic- kasztelan czechowiski- korzystając z prawa bliższości odzyskują Biadoliny, płacą za nie 90 grzywien.
  • 1443r. - Biadoliny należą do Dynkwarta i jego braci z Bogumiłowic oraz do Michała z Biadolin. 
W połowie XVw. mają 5 łan dających dziesięcinę. 
  • 1451/1445r. (sprzeczne daty w źródłach).- w dziejach wsi pojawia się sołtys Marcin z dziedzicem Janem Rokoszem z Koszyc.
Jan Rokosz z Koszyc Wielkich h. Ostoja - Ok. r. 1414R. podzielił z braćmi ojcowiznę, z której przypadły mi Koszyce Wielkie. Przez dłuższy czas nie dbał o majątek i często zaciągał pożyczki (...). Już w r.1442 kupił od Jana Dynkwarta dużą wieś Bogumiłowice za 300 grzywien oraz za dobra królewskie Czajków z sołectwem, Bukową i Samerdynię. Nie wiadomo, czy dobra te przyjął po ojcu, czy sam uzyskał na nich zapisy od króla. T.r. nabył za 120 grzywien od Mikołaja z Góry (Zbylitowskiej) połowę Łękawicy, którą włączył do Koszyc Wielkich. Z kolei w r 1445 kupił za 200 grzywien od Grzegorza Smoczka część w Biadolinach (Radłowskich), którą zorganizował w osobną wieś o nazwie Biadolinki.
  • 1469 i 1474r. - Biadoliny są właśnością Oty Plechowskiego. 
  • 1494r.- wieś została zakupiona przez prymasa Polski, kardynała Fryderyka Jagiellończyka i włączona do tzw. klucza radłowskiego dóbr biskupów krakowskich. 



W XVw., Biadoliny należały do powiatu wojnickiego w województwie krakowskim. 

Źródła: 
"Lud. Organ Towarzystwa Ludoznawczego we Lwowie", 1895r., Tom I, str. 125
bip.malopolska.pl/pobierz/43421.html
http://pl.wikipedia.org/wiki/Biadoliny_Radłowskie#XV_wiek
http://mapyourinfo.com/wiki/pl.wikipedia.org/Biadoliny%20Radłowskie/
http://ipsb.nina.gov.pl/index.php/a/jan-rokosz-h-ostoja
http://pl.wikipedia.org/wiki/Fryderyk_Jagiellończyk 


środa, 18 marca 2015

Dawne dzieje.

   Na terenie dzisiejszych Biadolin pierwsze osadnictwo powstało już w epoce neolitu. Dowodów na to dostarczyły prowadzone na ternie wsi w latach 80, XX wieku powierzchowne badania archeologiczne, znaleziono wówczas m.in. noże, groty, strzały i siekierki. Miejscowość leżała niedaleko szlaku handlowego prowadzącego od przełęczy w Karpatach, dalej doliną Dunajca, aż nad Bałtyk. Na przełomie naszej ery, rozpoczął się na tych terenach rozwój osadnictwa. Chodź trudno w to uwierzyć ożywione osadnictwo m.in. na ternie dzisiejszych Biadolin było spowodowane wpływami rzymskimi. Oto z dalekiego i potężnego Imperium Rzymskiego na tereny wówczas uznawane za barbarzyńskie przybywali kupcy po:
                                                                                - bursztyn,
                                                                                - miód,
                                                                                - skóry,
                                                                                - wosk i inne towary.
W zamian na nasze tereny przywożono m.in. srebrne monety, miecze, naczynia szklane.
   Osady w tym czasie składały się z kilku ziemianek lub półziemianek wraz z paleniskiem. Ludność ówczesna zajmowała się głównie łowiectwem.
                                                                 Ziemianka

Źródła: http://farm3.static.flickr.com/2552/3799614074_e90b68c0e4.jpg
http://www.slideshare.net/gertrudag/prezentacja2-4410238 

Biadoliny Radłowskie - "Lud. Organ Towarzystwa Ludoznawczego we Lwowie". 1895r.

NAZWA MIEJSCOWOŚCI

Pierwsze pisane wzmianki o wsi pochodzą z 1415r. Nazwa wsi pierwotnie brzmiała Biało-doliny i odnosiła się do łąk, które w czasie wiosennym porośnięte były obficie pierwiosnkami, kiedy kwiaty te za sprawą wiatru wzbijały się w powietrze wyglądały jak płatki śniegu, które zaraz mają pokryć pagórki białym puchem.
  Gdy ludzie zaczęli się osiadać na tych terenach nazwa wsi zmieniła się na Biadoliny. Jeden z królów polskich pozwolił się tutaj osiedlić Niemcom, którzy wznieśli sobie małe namioty i zaczęli uprawiać ziemię. Grunt rolny okazał się jednak bardzo lichy tak, więc ludność zajęła się łowieniem dzikiej zwierzyny w lasach otaczających osadę, a później sprzedawali swoją zdobycz w pobliskim mieście zwanym wówczas Trójnikiem (obecne miasto Wojnicz). Koloniści niemieccy byli w ciągłych stosunkach z Trójnikiem, sprzedawali tam złowioną zwierzynę i zarabiali na życie, a gdy narzekali na doskwierającą im biedę, czyli BIADOLILI zaczęto ich osadę nazywać Biadolinami. 
  W momencie, gdy lasy pełne zwierzyny i tym samym dające utrzymanie zostały ograniczone, a ludność się rozradzała, osadnicy nieznający się dobrze na uprawie i tak lichej roli stali się prawdziwymi biedakami, 
a wieś ich Biadolinami w całym tego słowa znaczeniu.
  W późniejszych czasach wieś ta została włączona do obszaru Państwa Radłowskiego i nazwana Biadolinami Radłowskimi, zapewne dla odróżnienia od sąsiedniej wsi Biadolin Szlacheckich. 


CZĘŚCI WSI 

  Wieś dzieli się na trzy części : 
                                                    1. "Góra" -, ponieważ jest położona wyżej niż reszta wsi, względnie jest to połowa wsi do granicy z Łoponiem. 
                                                    2. "Dólanie" -, druga niższa część. 
                                                    3. "Rokosia wieś"-, ponieważ mieszkają tam ludzie niezgodni, często prowadzący ze sobą kłótnie. 

OSADY 

1. "Dąbrówka" - osada złożona z kilku domów, nazwa pochodzi od dębczyny, która tam dawniej rosła. Mieszkańców tej osady nazywa się Dąbrówczanami. 

2. "Na biedaczu" - osada oddalona od wsi, biedna. 

POSZCZEGÓLNE DOMY

1. Karczma - "pod koleją", ponieważ nieopodal niej leci żelazna kolej. 

2. "Mordownia" - dawna karczma, dawniej odbywały się w niej często bójki, "jeden drugiego mordował". 

3. Leśniczówka - "pod gorzelnią", ponieważ przed laty w tym miejscu stała gorzelnia. 

ROLE, LASY,WODY, DROGI
(WG MNIE NAJWAŻNIEJSZE) 


1."Rola pod św. Piotrem i Pawłem" - ponieważ w okolicy znajduje się kapliczka owych świętych. 

2. "Las radłowski" - należy do dóbr Państwa Radłowskiego, które dawniej było własnością biskupów krakowskich (tzw. dobra stołowe), za czasów austriackich przeszedł na własność funduszu religijnego, czyli kamery, a później został sprzedany przez Rząd N. Badenfeldowi i od tego czasu przechodzi z rąk do rąk prywatnych. 

3. "Macieja góra" - (las na Maciny górze) - od zbója Macieja, który w pieczarze tej góry miał kiedyś swoją siedzibę. W tej górze wg legend mają się znajdować skarby nagromadzone przez owego zbója. 

4. "Rzeczka (większa) Pokrzywka - ponieważ jej koryto nie jest proste, tylko kręci się i krzywi. Płynie ona od Łoponia i wpada do drugiej rzeki (Kisieliny) na granicy Perły. 

5. "Studia pod św. Stanisławem - ponieważ znajduje się przy figurze 
św. Stanisława, przy drodze, prowadzącej z Biadolin Radłowskich do Wojnicza (tzw. Wojnicka droga), w studni tej znajduje się bardzo dobra woda i obfite źródło, z którego czerpią ludzie jadąc tą drogą na jarmarki do Wojnicza. 

6. "Wojnicka droga" - prowadzi z miasteczka Wojnicz przez Łopoń 
i w Biadolinach Radłowskich rozdziela się na trzy strony w kształcie krzyża: na zachód prowadzi do Biadolin Szlacheckich, na północ do Łętowic. 

7. "Wielka droga" - jest najszersza i ciągnie się przez środek lasu od Biadolin Radłowskich do Łętowic.  

Źródło: Lud. Organ Towarzystwa Ludoznawczego we Lwowie”, 1895r., Tom I, Zeszyt 6 i 7. 

Ale o co chodzi?

  Jest to blog poświęcony tematyce związanej z moją rodzinną miejscowością. Będą na nim zamieszczane w bardziej lub mniej poukładany sposób wszelkie materiały dotyczące Biadolin Radłowskich, Szlacheckich oraz Perły.
   Jestem studentką historii i od dłuższego czasu gromadzę informacje o mojej małej ojczyźnie. Wszystko zaczęło się od pracy semestralnej na pierwszym roku studiów, kiedy to nie mogąc wymyślić nic oryginalnego postanowiłam opisać swoją wieś.
   Ideą jaka mi towarzyszy jest zgromadzenie w jednym miejscu wszystkiego dotyczącego tych wsi i pokazanie, że nie jest to koniec świata.
   Pod każdym wpisem znajduje się nazwa źródła, z którego pochodzi dana informacja.